<p>محمد نوری از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی معاصر ایران بود؛ هنرمندی با صدایی یگانه، زبانی فاخر، و نگاهی انسانی به هنر که توانست موسیقی ایرانی را در دوره‌ای از گذار فرهنگی، به شیوه‌ای خاص بازتعریف کند. او نه‌فقط یک خواننده، بلکه راوی خاطرات جمعی، تجسمی از اخلاق هنری، و الگویی از تعهد فرهنگی بود.</p>
<p>در خانواده‌ای اهل فرهنگ و ادب پرورش یافت و از سنین پایین با شعر، ادبیات، تئاتر و موسیقی آشنا شد. محمد نوری تحصیلات آکادمیک خود را در رشته ادبیات انگلیسی ادامه داد، اما علاقه‌ی عمیقش به موسیقی، او را به آموزش‌های حرفه‌ای در زمینه آواز، سلفژ، پیانو، و بیان هنری کشاند. از مهم‌ترین استادانش می‌توان به اولین باغچه‌بان، فریدون فرزانه، سرژ خوتسیف، و نورعلی برومند اشاره کرد.</p>
<p>نوری با بهره‌گیری از آموخته‌هایش، سبکی منحصربه‌فرد خلق کرد که در آن، موسیقی ارکسترال غربی با لحن و احساس ایرانی آمیخته می‌شد. او توانست بدون تکرار موسیقی سنتی یا تقلید از فرم‌های غربی، راهی مستقل بپیماید که در آن صدا، شعر، آهنگ و بیان، هم‌افزایی داشتند. صدای محمد نوری، بم و پرطنین، صادقانه و پر از احساس بود؛ بی‌نیاز از تحریرهای نمایشی یا جلوه‌های مصنوعی.</p>
<p>آثار او همچون «جان مریم»، «ایران ایران»، «شالیزار»، «واسونک»، «جمعه‌بازار» و «ایران سرزمین من» تنها ترانه‌هایی برای شنیدن نبودند؛ بلکه تجربه‌هایی از زندگی، وطن‌دوستی، عشق، خاطره و دلتنگی بودند. بسیاری از این آثار، به نمادهایی فرهنگی بدل شدند که نسل‌های مختلف با آن‌ها ارتباطی عاطفی برقرار کردند.</p>
<p>در کنار فعالیت‌های هنری، نوری نقش پررنگی در آموزش نیز ایفا کرد. او سال‌ها به تدریس صدا، تلفظ، دکلمه و آواز پرداخت و شاگردان بسیاری را پرورش داد. در کلاس‌هایش بر اهمیت درست‌خوانی، وفاداری به زبان فارسی، و انتقال حس واقعی تأکید می‌کرد. او باور داشت که صدا، تنها ابزار نیست؛ بلکه زبان جان است.</p>
<p>محمد نوری هنرمندی مردمی و در عین حال نخبه‌گرا بود؛ ساده‌گو اما عمیق، بی‌ادعا اما مؤثر. در زمانه‌ای که موسیقی دستخوش سطحی‌نگری بود، او بر کیفیت، محتوا و اصالت پای فشرد. آثارش هنوز هم شنیده می‌شوند، اما مهم‌تر از آن، به یاد آورده می‌شوند؛ چراکه صدای محمد نوری، صدای عشق، امید، فرهنگ و انسانیت بود.</p>
<p></p>
<h2>تحصیلات و مسیر علمی</h2>
<p>نوری تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته زبان و ادبیات انگلیسی ادامه داد و در عین حال، مطالعات گسترده‌ای در زمینه‌های موسیقی، ادبیات کلاسیک، و تئاتر داشت. این ترکیب از مطالعات دانشگاهی و هنری، بنیان نگاهی متفاوت و چندلایه در او ساخت؛ نگاهی که در آثار و رویکرد هنری‌اش بازتاب گسترده‌ای یافت.</p>
<h3>آموزش موسیقی و شکل‌گیری سبک شخصی</h3>
<p>محمد نوری آموزش موسیقی را به شکل حرفه‌ای و آکادمیک دنبال کرد. او نزد استادانی چون <strong>فریدون فرزانه</strong> (در سلفژ)، <strong>اولین باغچه‌بان</strong> (در آواز کلاسیک)، <strong>نورعلی برومند</strong> (در موسیقی ایرانی)، و <strong>سرژ خوتسیف</strong> (در تلفظ و بیان صحنه) تعلیم دید. او همچنین با فضای موسیقی کلاسیک غربی آشنا شد و توانست درک عمیقی از تلفیق موسیقی ایرانی و غربی به دست آورد.</p>
<p>سبک موسیقایی نوری را می‌توان یک سبک تلفیقی دانست که در آن عناصر موسیقی ارکسترال غربی با روح و لحن موسیقی ایرانی آمیخته شده‌اند. با این‌حال، او هرگز از چهارچوب‌های مرسوم تقلید نکرد و راهی منحصربه‌فرد ساخت که در آن، صداقت در اجرا، وضوح در کلام و عمق در احساس، نقش اصلی را داشتند.</p>
<h3>آثار و ترانه‌های ماندگار</h3>
<p>محمد نوری با صدایی متمایز و تسلط بر زبان و بیان، ترانه‌هایی خلق کرد که در حافظه جمعی مردم ایران ماندگار شدند. برخی از مشهورترین آثار او عبارت‌اند از:</p>
<ul>
<li><strong>جان مریم</strong></li>
<li><strong>ایران ایران</strong></li>
<li><strong>واسونک</strong></li>
<li><strong>جمعه‌بازار</strong></li>
<li><strong>شالیزار</strong></li>
<li><strong>دریای بیکران</strong></li>
<li><strong>ایران سرزمین من</strong></li>
</ul>
<p>این آثار غالباً دارای محتوایی انسانی، ملی‌گرایانه یا عاطفی بودند و نوری با اجرای آن‌ها، صدای نسلی شد که میان نوستالژی، هویت و آرمان‌های فرهنگی خود جست‌وجو می‌کرد.</p>
<p></p>
<h2>آموزش و تربیت هنرجویان</h2>
<p>در کنار فعالیت حرفه‌ای‌اش به‌عنوان خواننده، نوری در زمینه آموزش موسیقی نیز نقش برجسته‌ای ایفا کرد. او سال‌ها به تدریس در حوزه‌هایی چون صداسازی، سلفژ، بیان، تلفظ صحیح زبان فارسی در آواز، و اجرای زنده پرداخت. او با جدیت و دقتی مثال‌زدنی، شاگردانی را تربیت کرد که بعدها بسیاری از آن‌ها در عرصه موسیقی و تئاتر مطرح شدند.</p>
<p></p>
<h2>جهان‌بینی هنری</h2>
<p>محمد نوری همواره موسیقی را نه تنها یک هنر، بلکه یک مسئولیت فرهنگی می‌دانست. او معتقد بود هنرمند باید به زبان و فرهنگ مردمش وفادار بماند، از سطحی‌نگری پرهیز کند و در آثارش نوعی رسالت انسانی را منتقل کند. به همین دلیل، بسیاری از آثار او نه تنها زیبا، بلکه آموزنده، الهام‌بخش و انسانی‌اند.</p>
<p></p>
<h2>جایگاه در فرهنگ معاصر ایران</h2>
<p>نوری یکی از معدود هنرمندانی بود که توانست در میانه سنت و تجدد، پلی ارتباطی بسازد. او به سنت‌های فرهنگی احترام می‌گذاشت اما در عین حال، با زبان و لحن روز ارتباط برقرار می‌کرد. صدایش صدای آرامش بود در روزگاری که جامعه ایران به آن نیاز داشت؛ صدایی بدون فریاد، اما پر از عمق.</p>
<p></p>
<h2>میراث</h2>
<p>میراث محمد نوری تنها در ترانه‌ها و اجراهایش خلاصه نمی‌شود. او شخصیتی بود که با فروتنی، ادب، تعهد به هنر و دلسوزی برای زبان و فرهنگ ایران، نمونه‌ای ماندگار از یک هنرمند اصیل را به‌جا گذاشت. آثارش همچنان شنیده می‌شوند، اما مهم‌تر از آن، همچنان حس می‌شوند.</p>


صدای ماندگار موسیقی ایران، با ترانه‌هایی چون «جان مریم» و «ایران»، عشق، میهن‌دوستی و اصالت را در دل نسل‌ها زنده نگه داشت.

<p>فیروز مایکل نادری، دانشمند برجسته ایرانی-آمریکایی، بیش از سه دهه از عمر خود را در سازمان فضایی ناسا گذراند و در موقعیت‌های فنی، مدیریتی و راهبردی نقش‌آفرینی کرد. او از جمله مدیران ارشد آزمایشگاه پیش‌رانش جت (JPL) بود و در پروژه‌های مهمی چون اکتشاف مریخ، منظومه شمسی و توسعه فناوری‌های فضایی مشارکت داشت.</p>
<p></p>
<h3><strong>دوران کودکی و تحصیلات</strong></h3>
<p>نادری در شهر شیراز و در خانواده‌ای از ایل قشقایی به دنیا آمد. دوران کودکی‌اش را در شیراز گذراند و سپس برای ادامه تحصیل به تهران مهاجرت کرد. در دبیرستان اندیشه درس خواند و پس از اخذ دیپلم، در سن ۱۸ سالگی برای ادامه تحصیل به ایالات متحده رفت. ابتدا در دانشگاه ایالتی آیووا مهندسی برق خواند و سپس در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشته مهندسی الکترونیک دریافت کرد.</p>
<h3></h3>
<h3><strong>بازگشت به ایران و مهاجرت مجدد</strong></h3>
<p>پس از پایان تحصیلات، به ایران بازگشت و خدمت سربازی را گذراند. در این دوره، به‌عنوان مدیر فنی در مرکز سنجش از دور ایران فعالیت کرد. اما با تغییرات سیاسی و فضای محدود علمی، تصمیم گرفت دوباره به آمریکا مهاجرت کند. او گفته بود که پس از ورود قطب‌زاده به سازمان صدا و سیما و اعلام اینکه «ما فقط پابرهنه‌ها را می‌خواهیم»، احساس کرد جایی برای فعالیت علمی‌اش نیست.</p>
<h3></h3>
<h3><strong>آغاز فعالیت در ناسا</strong></h3>
<p>در سپتامبر ۱۹۷۹، نادری به‌عنوان مهندس سیستم‌های ارتباطی در آزمایشگاه JPL ناسا مشغول به کار شد. در طول ۳۶ سال فعالیت، در پروژه‌های مختلفی از جمله ماهواره‌های مخابراتی، رادارهای سنجش از دور، اخترفیزیک، اکتشاف مریخ و منظومه شمسی مشارکت داشت. او در پروژه‌های پیشگام مانند Scatterometer برای اندازه‌گیری بادهای اقیانوسی و سیستم ارتباطات ماهواره‌ای پیشرفته (ACTS) نقش کلیدی ایفا کرد.</p>
<h3></h3>
<h3><strong>مدیریت برنامه اکتشاف مریخ</strong></h3>
<p>در سال ۲۰۰۰، پس از شکست‌های متوالی ناسا در مأموریت‌های مریخ، نادری به مدیریت برنامه اکتشاف مریخ منصوب شد. در این دوره، مأموریت‌های موفقی مانند پرتاب کاوشگرهای اسپریت و آپورچونیتی انجام شد که اطلاعات بی‌سابقه‌ای از سطح مریخ به بشر ارائه دادند. این موفقیت‌ها اعتبار ناسا را بازگرداند و نادری را به چهره‌ای جهانی در حوزه اکتشافات فضایی تبدیل کرد.</p>
<h3></h3>
<h3><strong>معاونت و راهبرد در JPL</strong></h3>
<p>پس از موفقیت در پروژه مریخ، نادری به‌عنوان معاون ارشد آزمایشگاه JPL منصوب شد. وظیفه‌اش طراحی چشم‌انداز راهبردی ۵ تا ۲۰ ساله برای پروژه‌های فضایی بود. او مرکز نوآوری JPL را راه‌اندازی کرد و سرمایه‌گذاری‌های بزرگی برای توسعه فناوری‌های نوپا جذب کرد.</p>
<h3></h3>
<h3><strong>مدیریت پروژه‌های منظومه شمسی</strong></h3>
<p>در پنج سال پایانی فعالیتش در ناسا، نادری مدیریت پروژه‌های کاوش منظومه شمسی را برعهده داشت. مأموریت‌های مهمی مانند:</p>
<ul>
<li><em>1- کاسینی</em> به زحل</li>
<li><em>2- دان</em> به سیارک‌های وستا و سرس</li>
<li><em>3- جونو</em> به مشتری</li>
<li>4- طراحی نخستین بالگرد مریخی</li>
<li>5- برنامه‌ریزی مأموریت چند میلیارد دلاری به قمر <em>اروپا</em> برای جستجوی حیات</li>
</ul>
<p>همگی تحت نظارت او انجام شدند.</p>
<h3></h3>
<h3><strong>افتخارات و جوایز</strong></h3>
<p>نادری در طول فعالیت حرفه‌ای خود جوایز متعددی دریافت کرد، از جمله:</p>
<ul>
<li>- مدال خدمات برجسته ناسا</li>
<li>- مدال رهبری برجسته ناسا</li>
<li>- مدال افتخار جزیره الیس</li>
<li>- جایزه لیبرال</li>
<li>- مدال تالار مشاهیر فناوری‌های فضایی</li>
<li>- نام‌گذاری سیارک 5515 به نام «نادری» توسط اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی</li>
</ul>
<h3></h3>
<h3><strong>فعالیت‌های پس از ناسا</strong></h3>
<p>پس از بازنشستگی در فوریه ۲۰۱۶، نادری به‌عنوان مشاور مدیریتی، مشاور شرکت‌های نوپا در حوزه فناوری‌های پیشرفته و سخنران عمومی فعالیت کرد. در دانشگاه‌هایی مانند استنفورد، برکلی، تورنتو، آکسفورد، ویرجینیا تک و بسیاری دیگر سخنرانی‌های انگیزشی برگزار کرد. همچنین در دانشگاه استنفورد کلاس‌هایی با موضوع «مدیریت پروژه‌های پیچیده» تدریس می‌کرد.</p>
<h3></h3>
<h3><strong>باورها و دیدگاه‌ها</strong></h3>
<p>نادری خود را فردی معنوی می‌دانست، اما به هیچ دین خاصی وابسته نبود. در مصاحبه‌ای گفت: «خدا برایم از دین جداست. من فردی عرفانی هستم و به چیزی فراتر از خودم باور دارم، اما نه در چارچوب مذهب.» او طرفدار دموکراسی سکولار بود و معتقد بود مردم ایران باید خود بهترین نظام را برای کشورشان انتخاب کنند.</p>
<h3></h3>
<h3><strong>حضور در مراسم اسکار</strong></h3>
<p>در سال ۲۰۱۷، پس از انصراف اصغر فرهادی از حضور در مراسم اسکار به‌دلیل فرمان مهاجرتی ترامپ، نادری به همراه انوشه انصاری به‌عنوان نماینده فرهادی در مراسم شرکت کرد و جایزه بهترین فیلم خارجی‌زبان را برای <em>فروشنده</em> دریافت کرد.</p>


دانشمند ایرانی-آمریکایی، مدیر ارشد ناسا و مغز متفکر مأموریت‌های مریخ؛ پلی میان علم، الهام و وطن‌دوستی که نامش بر سیارک‌ها نیز جاودانه شد.

<h2>زندگی شخصی و تحصیلات</h2>
<p>ابتهاج در خانواده‌ای فرهنگی و اصیل تاسیس شد؛ پدر وی پزشکی برجسته در رشت بود و مادرش نیز از خانواده‌ای معتبر بود. وی دوران ابتدایی را در رشت گذراند و بخش پایانی متوسطه را در تهران سپری کرد .</p>
<p>رشد وی با خلق و خوی کنجکاو و هنری همراه بود: از کودکی به نقاشی، موسیقی (ویولن)، دست‌کاری هنر و خواندن علاقه‌مند شد و خود گفته روزانه صدها صفحه مطالعه می‌کرد .</p>
<p>در ۱۳۳۷ با <strong>آلما مایکیال</strong>، زنی ارمنی‌تبار، ازدواج کرد و حاصل این زندگی چهار فرزند (یلدا، کیوان، آسیا، کاوه) است .</p>
<h2>فعالیت‌های شغلی و ادبی</h2>
<ul>
<li>در ۱۹ سالگی نخستین دفتر شعری به‌نام <em>نخستین نغمه‌ها</em> منتشر کرد و سپس مجموعه‌هایی چون <em>سراب</em>، <em>سیاه‌مشق</em>، <em>شبگیر</em> و <em>چند برگ از یلدا</em> راهی بازار شعر شد .</li>
<li>سبک شعری او تلفیقی از مقدمات غزل کلاسیک و زبان نو بود؛ در غزل‌سرایی به حساسیتی نزدیک به حافظ دست یافت و در حوزه شعر نیمایی نیز آثاری با درون‌مایه اجتماعی پدید آورد .</li>
</ul>
<p>هم‌زمان با فعالیت ادبی، در یکی از شرکت‌های دولتی به‌ویژه سیمان تهران مشغول به کار شد و سپس به‌عنوان سرپرست برنامه موسیقی در <strong>رادیو ایران</strong> انتخاب گردید. از ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶، برنامه‌های محبوب «گل‌ها» و «گلچین هفته» را اجرا کرد .</p>
<h2>کنش سیاسی و کناره‌گیری</h2>
<p>ابتهاج گرایش فکری به سوسیالیسم داشت، هرچند هیچ‌گاه رسماً عضو حزب نشد، اما روابط نزدیکی با اعضای آن داشت. این گرایش، موجب اخراج او از کانون نویسندگان در سال ۱۳۵۸ و بازداشت در سال ۱۳۶۰ شد. وی سپس آزاد گردید .</p>
<p>در پی حادثه میدان ژاله، وی همراه با محمدرضا شجریان و دیگران، در اعتراض به رژیم پهلوی، از فعالیت رادیویی کناره گرفت .</p>
<h2>زندگی در تبعید و پژوهش حافظ</h2>
<p>در میانه دهه ۱۳۶۰، ابتدا فرزندان و همسرش به آلمان مهاجرت کردند و سپس او نیز در سال ۱۳۶۴ (یا ۱۳۶۶) به آنجا رفت؛ هرچند گاه به ایران بازمی‌گشت .</p>
<p>یکی از آثار پژوهشی برتر او <em>حافظ به سعی سایه</em> (نسخه‌ای تصحیح‌شده از غزل‌های حافظ) است که در آغاز دهه ۷۰ منتشر شد. وی سال‌ها به مطالعه و تصحیح دیوان حافظ پرداخت .</p>
<h2>آثار برجسته</h2>
<ol>
<li>- نخستین نغمه‌ها</li>
<li>- سراب</li>
<li>- سیاه‌مشق</li>
<li>- شبگیر</li>
<li>- چند برگ از یلدا</li>
<li>- بانگ نی</li>
<li>- یادگار خون سرو</li>
<li>- تا صبح شب یلدا</li>
<li>- یادنامه (ترجمه)</li>
<li>- پیرِ پرنیان‌اندیش</li>
<li>- آینه در آینه</li>
<li></li>
</ol>
<ul>
<li><strong>حافظ به سعی سایه</strong> (تصحیح دیوان)</li>
</ul>
<p>بسیاری از غزل‌ها و اشعار او توسط خوانندگان معروفی چون محمدرضا شجریان، علیرضا افتخاری، شهرام ناظری و … به آهنگ درآمده‌اند، از جمله «تو ای پری کجایی» و «سپیده (ایران، ای سرای امید)» .</p>
<h2>جایزه‌ها و تقدیرها</h2>
<ul>
<li>جایزه ادبی و تاریخی محمود افشار یزدی (۱۳۹۵)</li>
<li>نشان عالی «هنر برای صلح» در جشنواره بین‌المللی هنر برای صلح (۱۳۹۷)</li>
</ul>
<h2>میراث فرهنگی</h2>
<p>خانه شخصی‌اش در تهران، معروف به «خانه ارغوان»، به‌خاطر درخت ارغوانی که محور الهام شعر «ارغوان» وی بود، در سال ۱۳۸۷ ثبت میراث فرهنگی شد .</p>


شاعر برجسته معاصر ایران، با آثاری در سبک کلاسیک و نو، صدای شاعرانه نسل‌های معترض و عاشق، و پژوهشگری جدی در دیوان حافظ

<p>ناصر چشم‌آذر در خانواده‌ای هنرمند چشم به جهان گشود. پدرش <em>اسماعیل چشم‌آذر</em> نوازنده سازهای بادی بود. از همان کودکی ناصر با موسیقی آشنا شد و به سرعت در نواختن آکاردئون و پیانو مهارت یافت.</p>
<p>در دهه ۱۳۵۰ برای ادامه تحصیل در رشته موسیقی الکترونیک به <strong>آمریکا</strong> رفت. در آنجا با موسیقی جَز، نیوایج و الکترونیک آشنا شد و بعدها تأثیر این سبک‌ها را در آثارش وارد کرد.</p>
<p>با بازگشت به ایران، همکاری‌اش با فیلم‌سازان آغاز شد. او آهنگ‌هایی ماندگار برای بیش از ۵۰ فیلم سینمایی ساخت. برخی از مشهورترین آن‌ها:</p>
<p>هامون</p>
<p>اجاره‌نشین‌ها</p>
<p>مهاجران</p>
<p>طغیان</p>
<p>مادر</p>
<p>پرنده کوچک خوشبختی</p>
<p>موسیقی فیلم‌هایش اغلب حس نوستالژیک و دراماتیکی داشت.</p>
<p>با اینکه از نظر فنی و هنری بسیار توانمند بود، اما برخلاف برخی از هم‌دوره‌ای‌هایش مثل <strong>شهرام ناظری</strong> یا <strong>مجید انتظامی</strong>، هرگز محبوبیت خیلی گسترده‌ای در بین عموم مردم پیدا نکرد – شاید به‌دلیل سبک خاص و کم‌حاشیه بودن شخصیتش.</p>
<p>آلبوم هایش:</p>
<ul>
<li><strong>باران عشق</strong> (۱۳۷۲): مشهورترین اثر غیرسینمایی اوست؛ ترکیبی زیبا از ملودی، حس، و صداهای الکترونیک که هنوز هم شنونده دارد.</li>
<li>آلبوم‌های دیگری نیز منتشر کرد، اما هیچ‌کدام به اندازه <em>باران عشق</em> اثرگذار نشدند.</li>
</ul>
<p>ناصر چشم‌آذر در اردیبهشت ۱۳۹۷ بر اثر ایست قلبی در تهران درگذشت. با این حال، آثارش همچنان در حافظه شنیداری مردم ایران زنده است.</p>


استاد موسیقی و نوازنده پیانو و کیبورد

<h2></h2>
<h2><strong>کودکی و آغاز مسیر علمی  </strong></h2>
<p>مریم میرزاخانی در خانواده‌ای فرهنگی در تهران رشد کرد. از همان کودکی علاقه‌مند به خواندن رمان و نوشتن بود و رؤیای نویسندگی در سر داشت. جرقه‌ی علاقه‌اش به ریاضی زمانی زده شد که برادرش مسئله‌ای ساده اما الهام‌بخش را با او در میان گذاشت. در دبیرستان فرزانگان تهران، با حمایت معلمان و دوستانش، مسیر المپیاد را آغاز کرد و به‌عنوان نخستین دختر ایرانی، دو مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی را کسب کرد؛ یکی از آن‌ها با نمره‌ی کامل، که در تاریخ ایران بی‌سابقه بود.</p>
<h2><strong>تحصیلات دانشگاهی و پژوهش  </strong></h2>
<p>تحصیلات دانشگاهی‌اش را در دانشگاه صنعتی شریف آغاز کرد و سپس در دانشگاه هاروارد، زیر نظر کورتیس مک‌مالن، دکترای خود را در زمینه‌ی هندسه هذلولوی و فضاهای پیمانه‌ای دریافت کرد. پژوهش‌هایش در نظریه تایشمولر، نظریه ارگودیک و دینامیک سطوح، مرزهای دانش را گسترش داد و تحسین جهانی را برانگیخت.</p>
<p></p>
<h2><strong>فعالیت‌های علمی و افتخارات  </strong></h2>
<p>میرزاخانی پس از تدریس در دانشگاه پرینستون، به استنفورد رفت و در آنجا به‌عنوان استاد تمام مشغول به پژوهش شد. در سال ۲۰۱۴، به‌عنوان نخستین زن و نخستین ایرانی، موفق به دریافت مدال فیلدز شد؛ معتبرترین جایزه‌ی جهانی در ریاضیات. او همچنین برنده‌ی جوایزی چون جایزه بلومنتال، جایزه ساتر و جایزه کلی بود.</p>
<p></p>
<h2><strong>نگاه انسانی و سبک فکری  </strong></h2>
<p>نگاه او به ریاضیات، شاعرانه و خلاقانه بود. ریاضی را همچون نوشتن رمان می‌دید، با شخصیت‌هایی که در ذهنش شکل می‌گرفتند و در طول زمان تکامل می‌یافتند. او معتقد بود زیبایی ریاضیات تنها برای کسانی آشکار می‌شود که با صبر و شوق آن را دنبال می‌کنند.</p>
<p></p>
<h2><strong>زندگی شخصی  </strong></h2>
<p>در کنار فعالیت‌های علمی، زندگی شخصی آرامی داشت. با یان واندراک، استاد علوم کامپیوتر اهل جمهوری چک ازدواج کرد و دختری به نام آناهیتا داشت. او همواره میان زندگی خانوادگی و پژوهش علمی، تعادلی آرام و انسانی برقرار کرده بود.</p>
<p></p>
<h2><strong>واپسین سال‌ها و میراث ماندگار  </strong></h2>
<p>در سال‌های پایانی عمر، با بیماری سرطان پستان مبارزه کرد و در نهایت در ۴۰ سالگی درگذشت. اما نام و آثارش همچنان در جهان علم و دل‌های بسیاری زنده است. روز تولد او، ۲۲ اردیبهشت، به‌عنوان «روز جهانی زن در ریاضیات» نام‌گذاری شده است؛ یادبودی برای زنی که زیبایی ریاضیات را به جهان نشان داد.</p>
<p></p>


نابغه‌ی درخشان ریاضیات، نخستین زن و نخستین ایرانی برنده‌ی مدال فیلدز بود. او با ذهنی ژرف و نگاهی شاعرانه به جهان اعداد، مرزهای دانش را گشود و الهام‌بخش میلیون‌ها انسان شد.

محمد نوری

فیروز نادری

امیر هوشنگ ابتهاج

توران میرهادی

ناصر چشم آذر

مریم میرزاخانی