موسسه خیریه محک

انجمن بیماران کلیوی

<h2>زندگی شخصی و تحصیلات</h2>
<p>ابتهاج در خانواده‌ای فرهنگی و اصیل تاسیس شد؛ پدر وی پزشکی برجسته در رشت بود و مادرش نیز از خانواده‌ای معتبر بود. وی دوران ابتدایی را در رشت گذراند و بخش پایانی متوسطه را در تهران سپری کرد .</p>
<p>رشد وی با خلق و خوی کنجکاو و هنری همراه بود: از کودکی به نقاشی، موسیقی (ویولن)، دست‌کاری هنر و خواندن علاقه‌مند شد و خود گفته روزانه صدها صفحه مطالعه می‌کرد .</p>
<p>در ۱۳۳۷ با <strong>آلما مایکیال</strong>، زنی ارمنی‌تبار، ازدواج کرد و حاصل این زندگی چهار فرزند (یلدا، کیوان، آسیا، کاوه) است .</p>
<h2>فعالیت‌های شغلی و ادبی</h2>
<ul>
<li>در ۱۹ سالگی نخستین دفتر شعری به‌نام <em>نخستین نغمه‌ها</em> منتشر کرد و سپس مجموعه‌هایی چون <em>سراب</em>، <em>سیاه‌مشق</em>، <em>شبگیر</em> و <em>چند برگ از یلدا</em> راهی بازار شعر شد .</li>
<li>سبک شعری او تلفیقی از مقدمات غزل کلاسیک و زبان نو بود؛ در غزل‌سرایی به حساسیتی نزدیک به حافظ دست یافت و در حوزه شعر نیمایی نیز آثاری با درون‌مایه اجتماعی پدید آورد .</li>
</ul>
<p>هم‌زمان با فعالیت ادبی، در یکی از شرکت‌های دولتی به‌ویژه سیمان تهران مشغول به کار شد و سپس به‌عنوان سرپرست برنامه موسیقی در <strong>رادیو ایران</strong> انتخاب گردید. از ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶، برنامه‌های محبوب «گل‌ها» و «گلچین هفته» را اجرا کرد .</p>
<h2>کنش سیاسی و کناره‌گیری</h2>
<p>ابتهاج گرایش فکری به سوسیالیسم داشت، هرچند هیچ‌گاه رسماً عضو حزب نشد، اما روابط نزدیکی با اعضای آن داشت. این گرایش، موجب اخراج او از کانون نویسندگان در سال ۱۳۵۸ و بازداشت در سال ۱۳۶۰ شد. وی سپس آزاد گردید .</p>
<p>در پی حادثه میدان ژاله، وی همراه با محمدرضا شجریان و دیگران، در اعتراض به رژیم پهلوی، از فعالیت رادیویی کناره گرفت .</p>
<h2>زندگی در تبعید و پژوهش حافظ</h2>
<p>در میانه دهه ۱۳۶۰، ابتدا فرزندان و همسرش به آلمان مهاجرت کردند و سپس او نیز در سال ۱۳۶۴ (یا ۱۳۶۶) به آنجا رفت؛ هرچند گاه به ایران بازمی‌گشت .</p>
<p>یکی از آثار پژوهشی برتر او <em>حافظ به سعی سایه</em> (نسخه‌ای تصحیح‌شده از غزل‌های حافظ) است که در آغاز دهه ۷۰ منتشر شد. وی سال‌ها به مطالعه و تصحیح دیوان حافظ پرداخت .</p>
<h2>آثار برجسته</h2>
<ol>
<li>- نخستین نغمه‌ها</li>
<li>- سراب</li>
<li>- سیاه‌مشق</li>
<li>- شبگیر</li>
<li>- چند برگ از یلدا</li>
<li>- بانگ نی</li>
<li>- یادگار خون سرو</li>
<li>- تا صبح شب یلدا</li>
<li>- یادنامه (ترجمه)</li>
<li>- پیرِ پرنیان‌اندیش</li>
<li>- آینه در آینه</li>
<li></li>
</ol>
<ul>
<li><strong>حافظ به سعی سایه</strong> (تصحیح دیوان)</li>
</ul>
<p>بسیاری از غزل‌ها و اشعار او توسط خوانندگان معروفی چون محمدرضا شجریان، علیرضا افتخاری، شهرام ناظری و … به آهنگ درآمده‌اند، از جمله «تو ای پری کجایی» و «سپیده (ایران، ای سرای امید)» .</p>
<h2>جایزه‌ها و تقدیرها</h2>
<ul>
<li>جایزه ادبی و تاریخی محمود افشار یزدی (۱۳۹۵)</li>
<li>نشان عالی «هنر برای صلح» در جشنواره بین‌المللی هنر برای صلح (۱۳۹۷)</li>
</ul>
<h2>میراث فرهنگی</h2>
<p>خانه شخصی‌اش در تهران، معروف به «خانه ارغوان»، به‌خاطر درخت ارغوانی که محور الهام شعر «ارغوان» وی بود، در سال ۱۳۸۷ ثبت میراث فرهنگی شد .</p>


شاعر برجسته معاصر ایران، با آثاری در سبک کلاسیک و نو، صدای شاعرانه نسل‌های معترض و عاشق، و پژوهشگری جدی در دیوان حافظ

امیر هوشنگ ابتهاج

موسسه خیریه محک